Jak rozszyfrować rachunek za prąd przy własnej fotowoltaice?

Posiadanie instalacji fotowoltaicznej to świetny sposób na obniżenie rachunków za energię elektryczną, jednak zrozumienie dokumentów rozliczeniowych może początkowo sprawiać trudności. Rachunki dla prosumentów zawierają specyficzne pozycje i terminy, które wymagają wyjaśnienia. W tym artykule przedstawimy, jak prawidłowo interpretować fakturę za prąd, gdy posiadasz własną fotowoltaikę.

Na czym polega rozliczanie prosumenta?

Prosument, czyli osoba jednocześnie produkująca i konsumująca energię elektryczną, rozliczany jest w sposób odmienny od standardowego odbiorcy energii. Kluczowym elementem rozliczenia jest pomiar zarówno energii pobranej z sieci, jak i energii oddanej do sieci [1]. Do tego celu służą specjalne liczniki dwukierunkowe, które rejestrują przepływ energii w obie strony [2].

Obecnie w Polsce funkcjonują dwa główne systemy rozliczeniowe dla prosumentów:

1. Net-metering – system oparty na rozliczaniu ilościowym (kWh za kWh), stosowany dla prosumentów, którzy zgłosili instalację przed 1 kwietnia 2022 r. [3]

2. Net-billing – system rozliczania wartościowego, gdzie energia oddana i pobrana wyceniana jest według cen rynkowych, obowiązujący dla nowych prosumentów od kwietnia 2022 r. [5]

Przyjrzyjmy się bliżej, jak rozszyfrowywać fakturę w obu systemach.

Podstawowe pojęcia na rachunku prosumenta

Aby skutecznie analizować rachunek za prąd, należy zrozumieć kilka kluczowych terminów:

Energia czynna pobrana – to ilość energii, którą pobraliśmy z sieci energetycznej w momencie, gdy nasza instalacja fotowoltaiczna nie produkowała prądu (np. nocą) lub produkowała go zbyt mało w stosunku do bieżącego zapotrzebowania [1]. Jest ona wyrażona w kilowatogodzinach (kWh).

Energia czynna oddana – to nadwyżki energii wyprodukowanej przez naszą instalację fotowoltaiczną, które zostały przekazane do sieci energetycznej [1]. Również wyrażona w kWh.

Współczynnik korekty (opust) – w systemie net-metering nie możemy odebrać 100% oddanej energii. Dostawcy energii stosują współczynniki redukcyjne:
– 0,8 dla instalacji o mocy do 10 kW (odbieramy 80% oddanej energii)
– 0,7 dla instalacji o mocy 10-50 kW (odbieramy 70% oddanej energii) [1]

Depozyt prosumencki – w systemie net-billing to wartościowy „magazyn energii”, w którym gromadzona jest wartość nadwyżek wyprodukowanej energii [5].

Jak czytać rachunek w systemie net-metering?

W systemie net-metering, który obowiązuje prosumentów podłączonych do sieci przed 1 kwietnia 2022 roku, rozliczenie opiera się na ilości energii, a nie na jej wartości [3]. Na rachunku znajdziemy:

1. Specyfikację danych pomiarowych – sekcja zawierająca odczyty licznika z podziałem na energię pobraną i oddaną [2]. Warto zwrócić uwagę na stany początkowe i końcowe licznika w danym okresie rozliczeniowym.

2. Rozliczenie ilościowe – pokazuje, ile energii pobraliśmy z sieci i ile oddaliśmy do niej. Energia oddana do sieci zostaje przeliczona przez współczynnik korekty (opust), a następnie odjęta od energii pobranej [1].

Przykładowo, jeśli w okresie rozliczeniowym pobraliśmy 1000 kWh, a oddaliśmy 800 kWh, to przy współczynniku 0,8 będziemy mieli do wykorzystania 640 kWh (800 kWh × 0,8). Finalnie zapłacimy tylko za 360 kWh (1000 kWh – 640 kWh) [1].

Na rachunku będzie również widoczne saldo energii z poprzednich okresów rozliczeniowych, które możemy wykorzystać w ciągu 12 miesięcy od jej wyprodukowania [3].

Jak rozumieć fakturę w systemie net-billing?

System net-billing, wprowadzony dla nowych prosumentów od kwietnia 2022 roku, działa na nieco innych zasadach [5]. W tym przypadku:

1. Energia oddana do sieci jest wyceniana według ceny rynkowej (np. według ceny z Rynku Dnia Następnego) [5].

2. Energia pobrana z sieci jest rozliczana według standardowych stawek taryfowych wybranego sprzedawcy energii [3].

3. Wartość oddanej energii trafia do depozytu prosumenckiego, z którego można pokrywać koszty energii pobranej [5].

Na rachunku w systemie net-billing zobaczymy więc nie tylko ilości energii, ale również jej wartość wyrażoną w złotówkach. Warto zwrócić uwagę na:

– Cenę, po jakiej została wyceniona oddana energia
– Stan depozytu prosumenckiego
– Wartość energii pobranej z sieci
– Saldo rozliczenia [5]

Analiza poszczególnych sekcji rachunku

Rachunek za energię dla prosumenta zwykle zawiera kilka kluczowych sekcji, które warto dokładnie przeanalizować:

Dane ogólne i identyfikacyjne

Na początku rachunku znajdziemy informacje o odbiorcy, numerze klienta, okresie rozliczeniowym i numerze punktu poboru energii (PPE) [2]. Te dane są istotne przy kontakcie ze sprzedawcą energii.

Specyfikacja danych pomiarowych

Ta część zawiera szczegółowe informacje o odczytach licznika, zarówno dla energii pobranej, jak i oddanej [2]. Warto sprawdzić, czy odczyty zgadzają się ze stanem faktycznym licznika.

Rozliczenie energii

W tej sekcji przedstawione jest zestawienie energii pobranej i oddanej oraz wynikające z tego saldo [3]. W systemie net-metering zobaczymy ilość energii przeliczoną przez współczynnik korekty, natomiast w net-billingu – wartość oddanej energii w złotówkach [5].

Opłaty dystrybucyjne

Prosumenci, niezależnie od systemu rozliczeniowego, zawsze płacą opłaty stałe związane z dystrybucją energii (opłata przesyłowa stała, opłata jakościowa, opłata mocowa, itp.) [3]. Ta część rachunku nie jest kompensowana przez nadwyżki energii.

Jak monitorować bilans energetyczny?

Regularne sprawdzanie rachunków pozwala na skuteczne zarządzanie bilansem energetycznym. Oto kilka wskazówek:

– Prowadź własne notatki dotyczące odczytów licznika, by móc je porównać z danymi na rachunku
– Śledź trendy zużycia i produkcji energii w poszczególnych miesiącach
– Zwracaj uwagę na terminy ważności zgromadzonej energii w systemie net-metering (12 miesięcy) lub środków w depozycie prosumenckim w systemie net-billing [5]

Warto również pamiętać, że najkorzystniejsze jest bieżące wykorzystywanie produkowanej energii, ponieważ oddawanie jej do sieci zawsze wiąże się z pewnymi stratami (współczynnik korekty lub różnica między ceną zakupu a sprzedaży) [3].

Najczęstsze wątpliwości związane z rachunkami

Analizując rachunki prosumenckie, wiele osób napotyka na podobne problemy i niejasności:

Dlaczego muszę płacić, skoro wyprodukowałem więcej niż zużyłem?

Nawet gdy bilans energetyczny jest na plusie, prosument wciąż płaci opłaty stałe związane z dystrybucją oraz opłaty zmienne, które nie są w pełni kompensowane przez nadwyżki energii (ze względu na współczynnik korekty lub różnice cenowe) [3].

Co oznacza ujemna wartość na rachunku?

Ujemna wartość może oznaczać nadpłatę lub znaczną nadwyżkę energii, która pokryła wszystkie opłaty zmienne [2]. W takiej sytuacji nadpłata przechodzi na kolejny okres rozliczeniowy.

Jak długo mogę wykorzystać zgromadzoną energię?

W systemie net-metering energia oddana do sieci może być odebrana w ciągu 12 miesięcy od jej wyprodukowania [3]. W systemie net-billing środki w depozycie prosumenckim są dostępne przez 12 miesięcy od ich zgromadzenia [5].

Podsumowanie

Zrozumienie rachunku za prąd z fotowoltaiką wymaga zapoznania się z kilkoma specyficznymi pojęciami i mechanizmami rozliczeń. Najważniejsze elementy to:

– Rozróżnienie między energią pobraną a oddaną
– Zrozumienie zasad działania net-meteringu lub net-billingu (w zależności od daty podłączenia instalacji)
– Świadomość istnienia współczynnika korekty (opustu) i jego wpływu na rozliczenie
– Umiejętność analizy poszczególnych sekcji rachunku

Regularnie monitorując swoje rachunki i rozumiejąc zasady rozliczeń, możesz maksymalnie wykorzystać potencjał swojej instalacji fotowoltaicznej i optymalizować koszty energii elektrycznej.

Źródła:

[1] https://www.brewa.pl/strefa-wiedzy/jak-czytac-prosumencki-rachunek-za-prad-poradnik-brewa.html
[2] https://fotowoltaika-energia.pl/jak-prawidlowo-czytac-rachunek-za-prad-tauron-z-fotowoltaika-prosty-poradnik
[3] https://mtbenergy.pl/jak-odczytac-rachunek-za-prad-przy-fotowoltaice-i-uniknac-niespodzianek
[4] https://www.youtube.com/watch?v=FxnAg0GAzuQ
[5] https://antyweb.pl/jak-czytac-rachunek-za-prad-w-pge-z-fotowoltaika